Van Veen zette deze week geen handtekening onder een brief waarin ruim 330 burgemeesters het antisemitisme veroordeelden. Hij wilde dat liever tijdens zijn eigen speech op 4 mei op het Ridderplein in de gemeente Gemert-Bakel doen.
,,Tachtig jaar geleden is Gemert bevrijd”, aldus Van Veen. ,,Dit jaar tachtig jaar. De kans dat we een ooggetuige spreken is kleiner. De generatie die de oorlog zelf heeft meegemaakt verdwijnt langzaam uit ons midden. Gelukkig zijn veel verhalen overgeleverd en hebben we in Gemert-Bakel veel van die verhalen opgeschreven.” (…) ,,Wat niet of weinig beschreven lijkt is het lot van Joodse mensen uit onze gemeente. Wie zoekt vindt hierover geen informatie wat zomaar kan betekenen dat binnen onze kerk ook in de vooroorlogse jaren geen Joodse families woonden. Maar verhalen zijn er zeker wel. Bewonderenswaardig daarbij is dat gedurende de oorlog een groot aantal Joodse mensen een schuilplaats heeft gevonden in onze gemeente. In ieder kerkdorp hebben ze een onderduikadres aangeboden gekregen jongere kinderen, volwassenen en oude vandagen. Klaarblijkelijk was het voor de dorpgenoten die deze hulp verleenden geen issue of iemand Joods was.
Menslievendheid en tolerantie was een veel grotere drijfveer om die helpende hand te bieden. Want met de wetenschap van nu tachtig jaar later weten we dat in mei 1945 de oorlog afgelopen zou zijn, maar toen in 1942-1943 had niemand enig idee hoe lang de oorlog ging duren, hoe lang de onderduikers bescherming geboden moest worden en belangrijker nog hoe de oorlog zou af lopen. En dat er iedere dag gevaar op de loer lag mag duidelijk zijn meerdere Joodse onderduikers zijn alsnog verraden en opgepakt in onze gemeente. Mensen die onderdak geleverd hebben vooral boeren of mensen die achteraf woonden zijn afgevoerd of moesten zelf onderduiken. Een enkeling heeft die hulp met zijn leven moeten bekopen en dames en heren er zal een siddering door onze straat gegaan zijn wanneer er razzia’s werden gehouden en er stil alarm geslagen werd.” (…) ,,Vandaag de dag is er in Nederland opnieuw sprake van ik noem het nog sluimerend antisemitisme noem het Jodenhaat. Voor veel mensen hier in Gemert-Bakel onbegrijpelijk. Niet alleen omdat we ook na 80 jaar geen bloeiende Joodse gemeenschap hebben maar veel meer omdat het voor velen niet te verklaren is waar deze haat vandaan komt. Haat tegen een geloof, tegen het zijn van een volk. We willen tolerant zijn naar iedereen die een plekje zoekt, zijn kansen pakt en naar vermogen een bijdrage levert aan onze samenleving waar iedereen in vrijheid zijn eigen keuzes wil maken op basis van gelijkwaardigheid. Ik ben ervan overtuigd dat de namen die we genoemd hebben vanavond in de kerk namen van mensen die hun leven verloren hebben ook uit onze gemeente, mensen die hulp wilden bieden aan diegenen die met de dood bedreigd werden, verzet pleegden of gewoon op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren in oorlogstijd.”
(foto: Karin van den Heuvel)
